ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΥΧΗΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

" Αεί μνημονεύειν του Θεού και ουρανός η διανοία σου γίνεται" 
Οσίου Νείλου

1

Απο συζήτηση με Γέροντα για την ευχή:

( Στη συνομιλία αυτή δεν παρουσιάζεται η νοερά προσευχή στην τέλεια της μορφή, αλλά και στα πρώτα της στάδια, τα οποιάα μπορούν να ασκούν και τα αδέλφια μας που βρίσκονται στον κόσμο, για να ενισχύονται και να αγιάζονται{να ενισχύουν και να αγιάζουν})
Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Κοινοβιακής Μονής  του Οσίου Γρηγορίου, Αρχιμ. Γεώργιος

Θα ήθελα μερικές παρατηρήσεις να κάνω.
Πρώτον. Να μη διαβασθούν σαν διήγημα. Ούτε σαν μια ιστορία, αλλά σαν θεόπεμπτη διδαχή του σοφού αγιορείτου, αυτού του "κατά Χάριν" Θεού. Ο αναγνώστης πρέπει να σταματά μερικές φορές να σκέφτετα, περισσότερο όμως να προσεύχεται. Ίσως χρειασθή να διαβάση για δεύτερη φορά την συνομιλια. 

Δεύτερον. Να διαβασθούν με τον σκοπό για τον οποίο γράφθηκαν, δηλαδή με τον σκοπό να εφαρμοσθούν. Ας πάρουμε κάποτε την απόφασι να εισέλθουμε στον γνόφο της "ευχής" του Ιησού. Εκεί θα συναντήσουμε το Θεό "όπου υπάρχουν δυο η τρείς συναγμένοι στο Όνομα μου, εκεί είμαι στο μέσο τους" (Ματθ. ιη 20) και το " κανείς δεν μπορεί να πεί Κύριον Ιησού, παρά μόνο με το Άγιο Πνεύμα" (Ά Κορινθ. ιβ 30). Την ώρα που λέγει κανείς την "ευχή" το Άγιον Πνεύμα κατέρχεται, όπως η νεφέλη στο Όρος Θαβώρ.

Η διάπυρη ευχή μου είναι, να βοηθηθούν μερικοί να ζήσουν την "ευχή", που τόσους άγιασε και να αγιασθούν και αυτοί.

Η αξία της ευχής

-...Ακούω συχνά απο διάφορους ανθρώπους της εποχής μας αντιρρήσεις για την "χαριτωμένη ευχή"...Τι έχετε να πείτε για το θέμα αυτό;

-Πολλοί Πατέρες  αγωνίστηκαν γι' αυτήν και μίλησαν ζωηρά για την αξία της. Αυτοί λοιπόν έπεσαν σε πλάνη; Σε πλάνη έπεσε ένας Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς; Έχουν ακόμη άγνοια και της Αγίας Γραφής. Την φράση " Υιέ Δαυίδ ελέησον ημάς", που σημαίνει Ιησού Χριστέ ελέησον ημας, την είπαν τυφλοί και βρήκαν φώς, οι λεπροί και θεραπεύθηκαν απο την λέπρα τους κ.λ.π. Η "ευχή" αποτελείται απο δυο κεντρικά σημεία. Απο το δογματικό ( Αναγνώριση της Θεότητας του Χριστού) και το ικετευτικό ( παράκλησι για τη σωτηρία μας). Δηλαδή η ομολογία της πίστεως στον Θεάνθρωπο συνδέεται με την ομολογία της αδυναμία να σωθούμε μόνοι μας...

 Ο υπερήφανος λοιπόν είναι ο άνθρωπος της άγνοιας, ενώ αντίθετα ο ταπεινός είναι ο άνθρωπος της διπλής γνώσεως. Γνώρίζει την δική του αδυναμία και την δύναμη του Χριστού. Επομένος με την "ευχή" του Ιησού αναγνωρίζουμε και ομολογούμε την δύναμη του Χριστού ( Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού) και την δική μας αδυναμία (ελέησον με). Έτσι αποκτούμε την μακαρία κατάσταση της ταπεινώσεως. Εκεί που υπάρχει ταπείνωσι, υπάρχει και η Χάρι του Χριστού και αυτή η Χάρι είναι η Βασιλεία των Ουρανών. Βλέπετε λοιπόν την αξία της "ευχής"; Βλέπετε πως με τη δύναμι της μπορούμε να αποκτήσουμε την Βασιλεία του Θεού;

-Γέροντα ευχαριστώ πολύ για τις διαφωτιστικές αυτές σκέψεις. Έχουν μεγάλη σημασία, γιατί προέρχονται απο σας, που τα ζήτε. Μια ερώτηση επιτρέψτε μου. Μόνο με την "ευχή" επιτυγχάνεται η κάθαρσι και η σωτηρία, η θέωσι; Οι άλλες προσευχές δεν είναι κατάλληλες; Δεν βοηθούν;

-Κάθε προσευχή έχει τεράστια δύναμι. Είναι μια κραυγή ψυχής. Ανάλογα με την πίστη και την θερμότητα έρχεται και η θεία βοήθεια. Είναι (Υπάρχει) η λατρευτική προσευχή, η ατομική προσευχή κ.λ.π. Η "ευχη" όμως του Ιησού έχει μεγάλη αξία γιατί όπως λέγει ο Αγ. Ισαάκ ο Σύρος, είναι το μικρό εκείνο κλειδί με την βοήθεια του οποίου μπορούμε να εισέλθουμε στα μυστήρια " α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επι καρδία ανθρώπου ουκ ανέβη". Δηλαδή συγκρατεί περισσότερο τον νου και τον κάνει να προσεύχεται αφάνταστα, τον κάνει δηλ "άχροον", "ανείδεον", "ασχημάτιστον" και σε σύντομο χρονικό διάστημα φέρει πολλή Χάρι. Φέρει δε πολλή Χάρι και περισσότερη απο την ψαλμωδία, γιατί συνδέεται στενά με την ταπείνωσι και την επίγνωσι των αμαρτιών μας. Έτσι λέγουν οι Πατέρες.

 Πράγματι ο Αγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης λέγει ότι η ψαλμωδία είναι για τους πρακτικούς και αρχάριους, ενώ η "ευχή" γι' αυτούς που γεύθηκαν την θεία Χάρι, για τους ησυχαστάς: "Συ δε μήτε πολλάκις ψάλλε, σύγχυσις γαρ.. το γαρ πολλά ψάλλειν των πρακτικών εστι, δια την αγνωσίαν και τον κόπον, ου των ησυχαστών, αρκουμένων εν Θεώ μόνω προσεύχεσθαι εν καρδία και απέχεισθαι νοημάτων ... ο δε γευσάμενος της Χάριτος οφείλει συμμετρώς ψάλλειν, κατά τους Πατέρας, το πλείστον ασχολούμενος εις την προσευχήν· ραθυμών δε ψάλλειν ή αναγινώσκειν τα πρακτικά των Πατέρων".

-Αφού τέτοια δύναμη διαθέτει, επιτρέψτε μου Γέροντα να ρωτήσω πως γίνεται. Πως μπορεί κανείς να την απολαύση;

-Η "ευχή" είναι η μεγαλύτερη επιστήμη παιδί μου. Δεν μπορεί κανείς να την περιγράψει ακριβώς γιατί κινδυνεύει να παρεξηγηθή ή να μην εννοηθή απο αυτούς που δεν έχουν έστω και λίγη πείρα. Είναι ακόμη ένας πραγματικός άθλος. Θα έλεγα ακόμη ότι είναι η ακρότατη μορφή απ' όπου αποκτούμε την θεολογία ή μάλλον την θεοπτία. Η θεολογία είναι γέννημα και απότοκος της καθαράς προσευχής, εύχυμος και ευλογημένος καρπός της. Το κλίμα της αναπτύξεως της και της βιώσεως της είναι η ησυχία της ερήμου, μ' όλο το δυναμικό της περιεχόμενο και η κάθαρσι απο τα πάθη.

Στην αρχή η προσοχή μας συγκεντρώνεται στην εφαρμογή των εντολών του Χριστού και

Κυρίος διακρίνονται πέντα στάδια της "ευχής": 
 Πρώτον. Η εκφώνησι της "ευχής με το στομα. Επαναλαμβάνουμε την "ευχή" με τα χείλη μας, ενω συγχρόνως επιδιώκουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στις λέξεις της "ευχής".
 Δεύτερον. Παραλαμβάνει έπειτα την "ευχή" ο νούς και την λέγει νοερά, εξ' ου και νοερά προσευχή. Όλη η προσοχή μας βρίσκεται και πάλι στις λέξεις, αλλά είναι συγκεντρωμένη στον νου. Όταν κουράζεται ο νους τότε αρχίζουμε και ψελλίζουμε την "ευχή" με τα χείλη. Βέβαια αυτός ο τρόπος ή η χρησιμοποίηση κομποσχοινιού είναι το νηπιαγωγείο της "ευχής". Απο εκεί πρέπει να αρχίσει κανείς, όμως και οταν έρχεται το τελειότερο καταργείται διακριτικά το ατελέστερο. Μετά την ξεκούραση του νου αρχίζουμε πάλι εκεί νε συγκεντρώνουμε την προσοχή μας. Συμβουλεύει ο όσιος Νείλος " Αεί μνημονεύειν του Θεού και ουρανός η διανοία σου γίνεται".
 Τρίτον. Η ευχή κατεβαίνει έπειτα στην καρδιά. Νούς και καρδιά ενώνονται και συνδυάζονται. Η προσοχή τώρα βρίσκεται στην καρδιά και πάλι βυθίζεται στις λέξεις της "ευχής" και κυρίως στο όνομα του Ιησού, που είναι βυθός αθεώρητος.
 Τέταρτον. Η προσευχή πλέον γίνεται αυτενεργούσα. Γίνεται, ενώ ο ασκητής εργάζεται ή τρώγει ή συνομιλεί ή βρίσκεται στο Ναό ή ακόμη όταν κοιμάται "Εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί" λέγεται στην Αγία Γραφή.
 Πέμπτον. Έπειτα αισθάνεται κανείς μέσα στη ψυχή του μια θεία απαλή φλόγα να την πυρπολή και να την χαροποιή. Κατοικεί στην καρδιά η Χάρι του Χριστού. Ενοικεί η Αγία Τριάς. Αισθάνεται λοιπόν μέσα του την θεία παρουσία και η Χάρις αυτή περνά και στο σώμα που νεκρώνεται κατά κόσμον και σταυρώνεται. Και αυτό είναι το ακρότατο στάδιο που μερικές φορές συνδέεται με την θεωρία του ακτίστου Φωτός. Αυτή σχεδόν είναι η πορεία της εξελίξεως της "ευχής". Κάθε στάδιο έχει και ανάλογη Χάρι.

Βεβαίως χρειάζεται αγώνας,, είπε ο σοφός αγιορείτης και μάλιστα πολύ αίμα πρέπει να χύση ο αθλητής. Εδώ ισχύει κατ' εξοχήν το Πατερικό "Δος αίμα, λάβε πνεύμα". Χωρίς αγώνα και αυτός ο Αδάμ έχασε τον Παράδεισο, αν και βρισκόταν στην θεωρία του Θεού. Πόσο μάλλον είναι απαραίτητος για μας, για να οικειοποιηθούμε τη Θεία Χάρι. Όσοι διακηρύσσουν ότι δεν χρειάζεται αγώνας σφάλλουν. "Δαιμόνων εστί Θεολογία η δίχα πράξεως γνώσις" κατα τον Άγιο Μαξίμο. Η προσευχή πρίν απο την πτώσι γινόταν ακόπως, όπως και των αγγέλων η ασίγητη δοξολογία. Μετά όμως από τη πρώσι απαιτεί αγώνα και κόπο. Οι δε δίκαιοι στη Βασιλεία του Θεού θα επανέλθουν στην προηγούμενη κατάστασι.

ολόκληρο εδώ